Kontrast
(…) monografia pt. „Behawioralne uwarunkowania decyzji o przejściu na emeryturę” jest bardzo ciekawą i kompleksową pozycją traktującą o podejmowaniu decyzji emerytalnych, ze szczególnym uwzględnieniem decyzji osób indywidualnych w odniesieniu do wieku zakończenia aktywności zawodowej i momentu przejścia na emeryturę. (…) Jest przy tym pozycją bardzo potrzebną, adresowaną do kreatorów i realizatorów polityki społecznej oraz reformatorów systemów emerytalnych, pracowników naukowych zgłębiających problematykę funkcjonowania systemu emerytalnego oraz badających decyzji emerytalne osób indywidualnych. Stanowi również interesującą lekturę dla wszystkich osób zainteresowanych tematyką wpływu błędów poznawczych na szeroko pojmowane decyzje ludzkie.
Dr hab. Joanna Rutecka-Góra, prof. SGH
Instytut Statystyki i Demografii
Monografia opiera się w znacznej mierze na zamyśle zestawienia i porównania nurtu normatywnego (reprezentowanego przez modele neoklasyczne) i nurtu deskryptywnego (reprezentowanego przez ekonomię behawioralną) w odniesieniu do podejmowania decyzji o przejściu na emeryturę. Choć w warstwie empirycznej praca koncentruje się na podejściu behawioralnym, to T. Jedynak potraktował nurt neoklasyczny jako punkt odniesienia, słusznie zakładając, że jest to dominujący w ekonomii nurt. (…)
Wysoki poziom merytoryczny widoczny jest zarówno w warstwie teoretycznej, jak i empirycznej pracy. W części teoretycznej Autor dokonał bardzo interesującej, szeroko zakrojonej i wnikliwej syntezy w zakresie dostępnej literatury odnoszącej się do przedmiotu badań, doskonale tym samym uzasadniając istniejące luki poznawcze, swój zamysł badawczy oraz postawione cele badawcze. W części empirycznej z kolei można dostrzec wszechstronność i swobodę łączenia różnych podejść, metod i narzędzi badawczych, i podobnie jak w części teoretycznej niezwykłą skrupulatność i dokładność. Otrzymane rezultaty stanowią cenny wkład w rozwój ekonomii emerytalnej, gdyż znacznie poszerzają wiedzę na temat uwarunkowań decyzji jednostek o przejściu na emeryturę, jak również mają duży potencjał aplikacyjny.
Dr hab. Edyta Marcinkiewicz, prof. UŁ
Wydział Zarządzania
W monografii podjęto rozważania dotyczące wdrażania systemu pracowniczych planów kapitałowych oraz stawianych przed nimi celów. Omówiono zmiany architektury i funkcjonowania systemu emerytalnego w Polsce w perspektywie historycznej, tj. po reformie z 1999 r., oraz przedstawiono obecnie obowiązujące rozwiązania w tym zakresie. Głównym celem badań prezentowanych w pracy było dokonanie wielowymiarowej oceny wpływu pracowniczych planów kapitałowych na adekwatność dochodową systemu emerytalnego w Polsce. Monografia ma charakter teoretyczno-empiryczny. W prezentowanych badaniach wykorzystano wiele metod badawczych, w tym: systematyczny przegląd piśmiennictwa, analizę teoretyczną, przegląd regulacji prawnych, analizę komparatywną, a także elementy ekonomicznej analizy prawa. W ramach badań empirycznych przeprowadzono analizę danych statystycznych i prognostycznych publikowanych przez instytucje publiczne. Stosując metodę symulacji, dokonano oceny wpływu pracowniczych planów kapitałowych na adekwatność przyszłych świadczeń emerytalnych. W podsumowaniu pracy sformułowano wnioski płynące z badań, w szczególności podkreślono brak możliwości jednoznacznej oceny oddziaływania omawianego programu emerytalnego na adekwatność dochodową przyszłych pokoleń. Wskazano też liczne wyzwania związane z pracowniczymi programami emerytalnymi.
Mieszkanie zaspokaja podstawowe potrzeby człowieka. Na rynku jednak jest dobrem luksusowym ze względu na wysoką barierę dostępności cenowej, uniemożliwiającą realizację potrzeb mieszkaniowych wielu rodzin. Na zakup mieszkania nie mogą sobie pozwolić przede wszystkim grupy społeczne o niskich dochodach i relatywnie niskiej zdolności kredytowej, głównie rodziny młode i wielodzietne. Grupy te potrzebują szczególnego wsparcia ze strony państwa, umożliwiającego im poprawę warunków mieszkaniowych. Jednym z narzędzi wsparcia jest opisana w monografii koncepcja innowacyjnego produktu bankowego adresowanego do beneficjentów świadczenia „Rodzina 500+”, w szczególności do rodzin defaworyzowanych rynkowo. Koncepcja ta została opracowana w ramach projektu pn. Model innowacyjnego instrumentu finansowego wspierającego rozwój mieszkalnictwa – od koncepcji do wdrożenia, finansowanego ze środków MNiSW w ramach programu „Dialog”.
Monografia zawiera propozycję preferencyjnego kredytu mieszkaniowego „Mieszkanie własnościowe 500+”. Innowacyjność tego produktu polega na wsparciu beneficjentów świadczenia „Rodzina 500+” przez państwo poprzez gwarancję wkładu własnego udzielaną przez Bank Gospodarstwa Krajowego, co oznacza brak wymogu wniesienia wkładu własnego, oraz poprzez automatyczne skierowanie świadczenia z programu „Rodzina 500+” na spłatę kredytu mieszkaniowego w banku.
Wyniki badania warunków i potrzeb mieszkaniowych oraz rekomendacje sformułowane przez autorów publikacji pozwolą na opracowanie zestawu trwałych, efektywnych i inkluzywnych rozwiązań wdrożeniowych w polityce społecznej państwa na przyszłość, tworzących podstawy nowoczesnej gospodarki o zrównoważonym rozwoju.
Ryzyko cybernetyczne to powszechne zagrożenie dla współczesnej gospodarki i społeczeństwa, którego skala każe je traktować jako ryzyko katastroficzne. Ubezpieczenie od ryzyka cybernetycznego jest już dostępne na rynku, jednak boryka się z fundamentalnymi problemami związanymi z asymetrią informacji, współzależnością występowania szkód i niepełną zgodnością z kryteriami ubezpieczalności – innymi słowy, z podstawowymi założeniami paradygmatu ubezpieczeń. Skutkiem powyższych barier jest suboptymalne tempo rozwoju rynku ubezpieczeń cybernetycznych. W kontekście wyzwania cywilizacyjnego ucieleśnionego w idei gospodarki cyfrowej, powiązanego z poważnymi i niepokojącymi zagrożeniami wynikającymi z funkcjonowania w cyberprzestrzeni, rodzi się pytanie o rolę, jaką państwo mogłoby odgrywać w stymulowaniu rozwoju rynku ubezpieczeń cybernetycznych. Czy państwo powinno trzymać się klasycznej roli regulatora i nadzorcy rynku, jak ma to miejsce w przypadku większości ubezpieczeń gospodarczych? A może uzasadnione jest podjęcie przez państwo aktywnej roli na rynku ubezpieczeń?
Głównym celem pracy jest zbadanie przesłanek bezpośredniego zaangażowania państwa w rynek ubezpieczeń cybernetycznych w celu ograniczenia negatywnego wpływu eskalacji cyberryzyka na ten rynek. Autor systematyzuje różne podejścia do definiowania ryzyka cybernetycznego i proponuje własną definicję tego pojęcia, ocenia stan rynku cyberubezpieczeń i identyfikuje bariery jego rozwoju, omawia formy i przesłanki bezpośredniego zaangażowania państwa w rynek ubezpieczeń, bada negatywny wpływ eskalacji ryzyka cybernetycznego na rynek ubezpieczeń cybernetycznych, wskazuje lukę pokrycia strat cybernetycznych jako uzasadnienie zaangażowania państwa w rynek cyberubezpieczeń, a także ocenia możliwość wykorzystania obligacji katastroficznych w sekurytyzacji ryzyka cybernetycznego. Książka adresowana jest do badaczy, praktyków, decydentów i innych osób zainteresowanych ubezpieczeniami ryzyka cybernetycznego.
Celem przedstawionych w monografii badań było rozpoznanie opinii i poglądów młodzieży akademickiej na temat szeroko rozumianego zabezpieczenia emerytalnego. W szczególności skoncentrowano się na zagadnieniach związanych ze sposobem organizacji i finansowania systemu emerytalnego, zasadach uczestnictwa w tym systemie oraz świadomości emerytalnej młodego pokolenia. Poszukiwano odpowiedzi na pytania, jaki model zabezpieczenia ryzyka starości preferują studenci, jakie mają poglądy na temat zasad uczestnictwa w systemie emerytalnym oraz jaki jest stopień ich świadomości w zakresie zabezpieczenia emerytalnego.
W części teoriopoznawczej zdefiniowano podstawowe pojęcia związane z zabezpieczeniem emerytalnym oraz scharakteryzowano system emerytalny w Polsce. Zidentyfikowano również postawy Polaków wobec zabezpieczenia finansowego ryzyka starości, a także dokonano diagnozy stanu świadomości i wiedzy emerytalnej w Polsce w oparciu o wyniki badań wtórnych. Posłużyły one do zaprojektowania autorskich badań ankietowych.
Badania postaw respondentów przeprowadzono w trzech przekrojach: ze względu na płeć, poziom elementarnej wiedzy o ubezpieczeniach społecznych oraz chęć pogłębiania wiedzy o ubezpieczeniach społecznych. Pytania ankietowe, wykorzystujące pięciostopniową skalę Likerta, miały na celu uzyskanie informacji, czy studenci w kwestii zabezpieczenia emerytalnego preferują: model zabezpieczenia starości oparty na dobrowolności czy przymusowości przynależności do systemu; prywatnej zapobiegliwości czy publicznym systemie organizacyjnym; model repartycyjny czy kapitałowy; system uniwersalny dla wszystkich czy zróżnicowany dla poszczególnych grup społeczno-zawodowych; system oparty na niskiej czy wysokiej składce na ubezpieczenie emerytalne. Zbadano również postrzeganie przez respondentów fundamentalnych wartości determinujących ich postawy wobec zabezpieczenia emerytalnego i starości. Wyniki badań przedstawiono w postaci profili semantycznych, a zależności między poszczególnymi opiniami respondentów zaprezentowano w postaci dendrogramu Warda.
Wnioski z przeprowadzonych badań mogą stanowić podstawę do wypracowania rozwiązań i rekomendacji w zakresie stymulowania postaw i edukacji emerytalnej w obliczu wyzwań związanych z przeobrażeniami demograficznymi oraz do dyskusji z młodzieżą na temat przyszłości emerytalnej.
Zbiór zadań zapełnia lukę w krajowym piśmiennictwie ubezpieczeniowym, w którym brakuje publikacji stricte dydaktycznej do wykorzystania jako pomoc przy prowadzeniu kursów w formie ćwiczeniowej lub warsztatowej.
Publikacja powinna być traktowana przede wszystkim jako materiał edukacyjny przeznaczony dla studentów kierunków ekonomicznych oraz osób rozpoczynających karierę na rynku ubezpieczeniowym. Dla bardziej zaawansowanych czytelników prezentowane treści i zadania mogą natomiast stanowić wartościowy materiał do powtórzeń.
Zbiór składa się z dziesięciu rozdziałów omawiających tematykę z zakresu ubezpieczeń gospodarczych i ubezpieczeń społecznych. Każdy rozdział rozpoczyna się omówieniem podstawowych pojęć związanych z poruszaną problematyką oraz pytaniami problemowymi wprowadzającymi do tematu. Zasadnicza cześć poszczególnych rozdziałów obejmuje natomiast zróżnicowane ćwiczenia: kazusy, zadania obliczeniowe, zadania problemowe (case study) i schematy. Każdy rozdział kończy się pytaniami testowymi wielokrotnego wyboru, które mogą być użyteczne przy powtórce materiału.
Podstawowym celem badawczym monografii jest analiza uwarunkowań funkcjonowania odwróconej hipoteki w Polsce. Cześć teoretyczna pracy obejmuje przegląd piśmiennictwa dotyczącego usług equity release, charakterystykę funkcjonowania odwróconej hipoteki w Stanach Zjednoczonych, Australii i wybranych krajach Unii Europejskiej, a także analizę ram prawnych rynku odwróconej hipoteki w Polsce. W części empirycznej monografii dokonano wielowymiarowej analizy uwarunkowań funkcjonowania i rozwoju rynku odwróconej hipoteki w Polsce. Przeprowadzono również badanie popytu na odwróconą hipotekę. Dane niezbędne do wykonania badań empirycznych zebrane zostały za pomocą telefonicznych wywiadów wspomaganych komputerowo, tj. metodą CATI. Badanie popytu na odwróconą hipotekę przeprowadzone zostało metodą wyceny warunkowej w schemacie WTA. W celu identyfikacji determinant popytu analizie poddano związek pomiędzy różnymi predyktorami a skłonnością do oddania nieruchomości przy wykorzystaniu testu niezależności chi-kwadrat oraz dokładnego testu Fishera. Zastosowanie metody wyceny warunkowej w schemacie WTA pozwoliło na oszacowanie popytu potencjalnego. W celu określenia popytu efektywnego wykonano symulacje świadczeń z odwróconej hipoteki m.in. na podstawie rachunku rent życiowych.
ze wstępu
Monografia podejmuje problematykę wpływu stosowania strategii inwestycji społecznie odpowiedzialnych (Socially Responsilble Investing, SRI) na efektywność i ryzyko portfela inwestycji. W pracy przedstawiono obszerny przegląd piśmiennictwa w zakresie inwestowania społecznie odpowiedzialnego, omówiono stosowane strategie SRI oraz związane z nimi metody doboru aktywów do portfela, a także zidentyfikowano obszary potencjalnego wpływu stosowania strategii SRI na portfel inwestycji finansowych. W publikacji zawarto również charakterystykę funduszy SRI oraz przedstawiono ich rolę na rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych. W ramach przedstawionych w monografii badań empirycznych, weryfikacji poddano hipotezę stanowiącą, że stosowanie strategii SRI nie powoduje obniżenia efektywności oraz wzrostu ryzyka portfela inwestycji. Rezultaty badań przeprowadzonych w oparciu o analizę statystyczną wyników osiąganych przez klasyczne fundusze inwestycyjne oraz fundusze SRI wskazują, że nie ma podstaw do odrzucenia tej hipotezy. Nie jest zatem uzasadnione twierdzenie, że stosowanie strategii inwestycji społecznie odpowiedzialnych prowadzi do obniżenia efektywności oraz wzrostu ryzyka portfela inwestycji.
Wbrew wyobrażeniom wielu osób system powszechnych ubezpieczeń społecznych nie funkcjonuje jak bank czy kasa oszczędnościowa – składka przekazywana do ZUS nie jest umieszczana, lecz jedynie odnotowywana na “koncie” pracownika, za którego jest wnoszona. Obecni emeryci podczas swej aktywności zawodowej finansowali emerytury starszego pokolenia, zaś na ich obecne świadczenie składają się ci, którzy są dziś czynni zawodowo. Jest to swoisty układ międzypokoleniowej solidarności. Wysokość świadczeń ubezpieczonych jest zależna od ogólnej kondycji finansowej systemu. Ta zaś jest wypadkową wielu czynników, wśród których najważniejszy stanowi proporcja ubezpieczonych i świadczeniobiorców, zależna zarówno od sytuacji demograficznej, jak i poziomu zatrudnienia. Równie istotnym czynnikiem jest wielkość składki ubezpieczeniowej i jej ściągalność. Problemy te są obecnie przedmiotem najważniejszych debat politycznych i gospodarczych. Już wprowadzane i przewidywane zmiany mogą być jednak zaakceptowane społecznie i skutecznie wdrażane tylko przy określonym poziomie wiedzy i zrozumieniu przez obywateli ich celu, konsekwencji, powiązań i mechanizmów z tym związanych. Wymagają także odpowiednio przygotowanych kadr. Obecnie na coraz większej liczbie kierunków studiów, szczególnie w dziedzinie nauk ekonomicznych i społecznych, i na różnych poziomach kształcenia wprowadzane są przedmioty obejmujące wiedzę z zakresu zabezpieczenia społecznego. Ciągłe zmiany przepisów, a zwłaszcza wprowadzenie w Polsce i innych krajach w ostatnich kilku latach szeregu nowych rozwiązań, spowodowały częściową dezaktualizację wiedzy zawartej w wielu podręcznikach z tego zakresu. Ponadto zakres części uznanych pozycji literaturowych z obszaru zabezpieczenia społecznego szczególnie wartościowych z naukowego punktu widzenia, często nie jest dostosowany do zróżnicowanych potrzeb kształcenia.
Niniejsze opracowanie ma za zadanie wypełnić powstałą w ten sposób lukę na rynku wydawniczym.
Ubezpieczenia gospodarcze, zarówno majątkowe, jak i osobowe, obejmują szeroki zakres zagadnień. Prezentowany podręcznik przekazuje wiedzę teoretyczną i praktyczną na ich temat. Autorzy dołożyli starań, aby zasób podstawowej wiedzy z teorii ubezpieczeń umożliwiał zrozumienie istoty i mechanizmów ubezpieczeń. Aby ułatwić przyswojenie wiedzy z zakresu prawa ubezpieczeniowego, pracę wzbogacono rozważaniami na temat różnych aspektów praktyki ubezpieczeniowej.
Książka oddawana do rąk Czytelników jest podręcznikiem akademickim przeznaczonym dla studentów kierunków ekonomicznych, a także innych, na których wykładany jest przedmiot ubezpieczenia. Podręcznik ten, według zamierzeń autorów, ma być też źródłem aktualnej i rzetelnej wiedzy dla wszystkich osób, które posiadają już określoną wiedzę z zakresu ubezpieczeń, np. z racji swej działalności zawodowej, ale chciałyby ją zweryfikować, poszerzyć i ugruntować.
Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych (TUW) jest alternatywną dla spółki akcyjnej formą prawną zakładów ubezpieczeń, posiadającą typowy dla sektora ekonomii społecznej status not for profit. Celem pracy było teoretyczne uzasadnienie, operacjonalizacja oraz empiryczna weryfikacja determinant konkurencyjności towarzystw ubezpieczeń wzajemnych na rynku ubezpieczeń w Polsce. Zaproponowano autorski model analizy, pomiaru i oceny konkurencyjności podmiotów sektora ekonomii społecznej, przyjmując, że konkurencyjność to kreowanie i utrzymanie przez podmiot podaży trwałych przewag konkurencyjnych przez tworzenie wartości dodanej dla interesariuszy. Ocenę i pomiar efektywności oparto na wartości dodanej na poziomach finansowym (FVA), ekonomicznym (EVA) oraz społecznym (SVA). Na podstawie wyników badań dokonano identyfikacji wewnętrznych i zewnętrznych źródeł przewag konkurencyjnych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w Polsce, wyprowadzono wnioski dotyczące najkorzystniejszych dla nich strategii konkurowania oraz zaproponowano sposoby stymulowania ich rozwoju w Polsce.
W opracowaniu marketing usług finansowych rozumiany jest jako ciągłe dopasowywanie ogólnych zasad i narzędzi marketingowych do właściwości sektora finansowego i może być rozpatrywany w aspekcie filozofii działania podmiotu podaży na rynku, praktycznych narzędzi oraz sposobu zarządzania. Skupiono się na specyfice rynku usług finansowych i jej konsekwencjach dla marketingu, tj. nakreślono etapy rozwoju orientacji marketingowej instytucji finansowych w Polsce, wpływ specyfiki rynku usług finansowych na procesy i obszary określania strategii marketingowej, z uwzględnieniem marketingu wewnętrznego, istotnego elementu zarządzania personelem firm finansowych, umożliwiającego kształtowanie postaw proklienckich. W opracowaniu wskazano również podstawowe narzędzia analizy i formułowania strategii marketingowych. Aneks zawiera wytyczne do projektu empirycznego z analizy marketingowej wybranej instytucji finansowej.
W konsekwencji przemian rynkowych i gwałtownego wzrostu zapotrzebowania na wiedzę i specjalistów z zakresu ubezpieczeń nastąpił szybki rozwój kadry naukowej, a co się z tym wiąże, intensyfikacja badań naukowych oraz procesu kształcenia z zakresu ubezpieczeń. Zaowocowało to, między innymi, opracowaniem wielu cennych pozycji wydawniczych. Część z nich to prace ściśle naukowe, będące rezultatem projektów badawczych lub pokłosiem konferencji i seminariów, część ma charakter podręczników akademickich, a wiele stanowi pomoc dydaktyczną na potrzeby kursów szkoleń czy studiów podyplomowych. Mimo relatywnie bogatej oferty, daje się zauważyć wyraźny brak pozycji obejmującej odpowiednio szerokie spektrum zagadnień, jednak przedstawionych w sposób możliwie zwięzły i jasny bez nadmiernego ładunku teoretycznego i uwzględnienia wiedzy bardzo szczegółowej, ściśle specjalistycznej.
Niniejsza publikacja, poza podaną w wyważonych w proporcjach wiedzą ogólną z zakresu podstaw teoretycznych i prawnych oraz zagadnień z obszaru problematyki finansowej działalności ubezpieczeniowej, obejmuje także wiedzę dotyczącą poszczególnych rodzajów ubezpieczeń, w szczególności ubezpieczeń życiowych, jak również charakterystykę instytucjonalną polskiego rynku ubezpieczeń. Cechą wyróżniającą książki jest także włączenie w jej zakres kompleksowo ujętej wiedzy o systemie ubezpieczeń społecznych w Polsce.
Konstrukcja skryptu dostosowana została do potrzeb kształcenia na poziomie wyższym na kierunkach, na których w obowiązujących standardach nauczania w ramach pierwszego stopnia kształcenia realizowany jest program ubezpieczenia. Może być także przydatna wszystkim, którzy chcą zdobyć podstawową wiedzę z zakresu zarówno ubezpieczeń gospodarczych jak i społecznych lub uzupełnić, a przede wszystkim uaktualnić już posiadaną wiedzę z tego zakresu.
Publikacja ukazuje złożoność zmian zachodzących na polskim rynku ubezpieczeniowym od 1990 r. Pomimo czynionych wysiłków, po dziesięciu latach polski rynek ubezpieczeń gospodarczych wciąż pozostaje daleko w tyle za systemami gospodarek zachodnich. Również i społeczeństwo polskie w swej decydującej części nie uświadamia sobie bądź w zbyt małym stopniu docenia potrzebę uwzględnienia ubezpieczeń w swej działalności gospodarczej i wydatkach z budżetów rodzinnych. Autorzy książki postawili sobie za cel identyfikację, usystematyzowanie i analizę najważniejszych czynników determinujących procesy zmian zachodzących na rynku ubezpieczeń gospodarczych w Polsce po 1990 r. Stąd potrzeba zasygnalizowania pewnych mało zbadanych, choć przez wielu dostrzeganych problemów, takich na przykład, jak kwestia przestępczości ubezpieczeniowej.